واکنش اکوتیپ های سیاهدانه (nigella sativa l)به زمان کاشت در شرایط مشهد

به منظور مطالعه واکنش چهار اکوتیپ سیاهدانه به تاریخ کاشت، آزمایشی در سال زراعی 89- 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. در این آزمایش تاریخ های کاشت به صورت فاکتور اصلی در چهار سطح (5، 25 اسفند، 15 فروردین و 5 اردیبهشت) و اکوتیپ به عنوان فاکتور فرعی در چهار سطح (بیرجند، گناباد، نیشابور، سبزوار) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت و اکوتیپ تاثیر معنی داری بر کلیه صفات فنولوژیک (تعداد روز از کاشت تا سبز شدن، دوره رشد رویشی، دوره رشد زایشی و کل دوره رشد)، مورفولوژیک (طول ساقه، تعداد شاخه در بوته و مجموع طول شاخه در بوته)، عملکرد زیست توده، عملکرد دانه و شاخص برداشت داشت. کاشت 5 اسفند سبب بهبود اغلب خصوصیات فنولوژیک و مورفولوژیک گیاه شد. این کاشت نیز افزایش تجمع ماده خشک، شاخص سطح برگ و متعاقب آن سرعت رشد محصول بالاتر را به دنبال داشت. گیاهان کشت شده در اسفند و فروردین عملکرد بالاتری نسبت به گیاهان کشت شده در اردیبهشت داشتند. در بین اکوتیپ های مورد بررسی نیز، در کلیه صفات اکوتیپ های گناباد و نیشابور به ترتیب دارای بیشترین و کمترین مقدار بودند، به استثناء دوره رشد زایشی و وزن هزار دانه که اکوتیپ نیشابور و گناباد به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار را به خود اختصاص دادند. اثر متقابل تاریخ کاشت و اکوتیپ نیز بر صفات فنولوژیک، مورفولوژیک، عملکرد زیست توده، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی دار بود. در بین اجزای عملکرد سیاهدانه، تعداد دانه در فولیکول بیشترین همبستگی (**85/0=r) را با عملکرد دانه داشت و لذا صفت مذکور مهم ترین جزء عملکرد دانه در سیاهدانه بود.